به گزارش عالی شهروند و به نقل از معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری استان بوشهر، با ابتکار سازمان نظام روانشناسی و مشاوره استان بوشهر، نخستین سمپوزیوم پیشگیری از خودکشی با حضور رییس کل دادگستری استان بوشهر، معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم جمعی و اساتید دانشگاه، روان‌شناسان، مسئولان دستگاه‌های اجرایی و کارشناسان حوزه سلامت روان در دانشگاه علوم پزشکی بوشهر برگزار گردید که سخنرانی‌های علمی و سیاستی، ارائه مقالات پژوهشی و علمی و کارگاه‌های آموزشی، نمایشگاه پوستر و نمایشگاه کتاب از مهمترین بخش های این سمپوزیم بود.

در مراسم افتتاحیه این سمپوزیم، پولادی ریشهری رئیس سازمان نظام روانشناسی استان بوشهر، بر ضرورت هم‌افزایی نهادهای مختلف به منظور کنترل و کاهش آسیب‌های روانی ـ اجتماعی تأکید نمود و هدف برگزاری اولین سمپوزیم پیشگیری از خودکشی در استان بوشهر را ایجاد هماهنگی بین نهادهای علمی، اجرایی و قضایی در مسیر پیشگیری از خودکشی و ارتقای سلامت روان اجتماعی برشمرد.

در ادامه این مراسم؛ مهدی مهرانگیز رییس کل دادگستری استان بوشهر ضمن اشاره به ابعاد چندوجهی پدیده خودکشی، نقش دستگاه قضا را در پیشگیری هدفمند از آن را تشریح کرد بیان داشت: مجموعه دادگستری استان بوشهر از نهاد رسیدگی به نهاد صیانت از حیات انسانی ارتقا یافته است.

وی افزود: برگزاری سمپوزیوم پیشگیری از خودکشی در استان بوشهر اقدامی هوشمندانه، به‌موقع و ضروری است؛ زیرا ما در برابر پدیده‌ای ایستاده‌ایم که صرفاً مسئله‌ای پزشکی یا روانی نیست، بلکه از منظر قضایی، اجتماعی و انسانی نیز دارای ابعاد گسترده‌ای است.

مهرانگیز با تأکید بر جایگاه ویژه دستگاه قضایی در مواجهه با مسائل اجتماعی، افزود: هیچ نهادی به‌اندازه دادگستری با لایه‌های پنهان این پدیده از منازعات خانوادگی گرفته تا بحران‌های اقتصادی و آسیب‌های اجتماعی در تماس مستقیم نیست. از همین‌رو، دادگستری استان بوشهر وظیفه خود می‌داند که نه‌تنها به رسیدگی قضایی خودکشی، بلکه به پیشگیری فعال و هدفمند از بروز آن نیز اهتمام ورزد.

وی با اشاره به نقش هم‌افزایی بین دستگاه‌ها در خصوص کاهش خودکشی، افزود: کاهش پدیده شوم خودکشی حاصل چند اقدام هم‌زمان بوده است؛ نظارت مستمر قضایی بر پرونده‌های خانوادگی و اجتماعی در معرض خطر، ارجاع هوشمندانه مراجعان به مراکز مشاوره و بهزیستی و هم‌افزایی بین دادگستری، دانشگاه علوم پزشکی، بهزیستی، آموزش و پرورش و نیروی انتظامی برای مداخله زودهنگام.

مهرانگیز با تأکید بر لزوم بازطراحی برنامه‌های پیشگیرانه در مناطق مختلف استان در خصوص این آسیب اجتماعی، خاطرنشان کرد: دستگاه های مربوطه دلخوش به کاهش چند درصدی وقوع خودکشی نباشند و در راستای ریشه کن کردن کامل آن در استان گام بردارند. زیرا هر 1 وقوع حادثه، یعنی نابودی حیات یک انسان.

وی در ادامه چند راهکار کلیدی را ارائه نمود:

1. تطبیق آمارهای قضایی با داده‌های پزشکی قانونی، بهزیستی و علوم پزشکی

2. رصد شاخص‌های هشدار در پرونده‌های خانوادگی مانند خشونت خانگی و اختلافات زناشویی

3. برگزاری کارگاه‌های آموزشی برای قضات و کارکنان در زمینه شناسایی افراد در معرض خطر

4. ایجاد مسیر ارجاع سریع بین دادگاه‌ها و مراکز روان‌شناسی.

وی افزود:خودکشی تنها نشانه یک بحران فردی نیست، بلکه بازتاب فشارهای ساختاری و ضعف پیوندهای اجتماعی است. از این منظر، دادگستری نقش بی‌بدیلی در میانجی‌گری پرونده‌های خانوادگی، حمایت از زنان و جوانان آسیب‌پذیر، و هدایت افراد در معرض خطر دارد.

در ادامه رییس دادگستری استان بوشهر از تشکیل کارگروه پیشگیری از خودکشی در معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری استان بوشهر خبر داد و گفت: این کارگروه با مشارکت سازمان بهزیستی، دانشگاه علوم پزشکی، آموزش و پرورش و اندیشکده روانشناسی قضایی تشکیل شده است و چندین ماه است که به‌صورت مستمر بر روی تدوین طرح جامع پیشگیری از خودکشی در مدارس استان بوشهر فعالیت می‌نماید.

وی در پایان سخنان خود، بیان داشت: هدف ما تنها کاهش آمار خودکشی نیست؛ بلکه هدف اصلی، صیانت از کرامت انسانی و تقویت امید اجتماعی است. پیشگیری از خودکشی مأموریتی یک‌باره نیست، بلکه فرآیندی مداوم، میان‌بخشی و مبتنی بر داده‌ها و اطلاعات می‌باشد.

در ادامه برگزاری این سمپوزیم، مجید آرامی معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری استان بوشهر بیان داشت: پیشگیری مؤثر در خصوص خودکشی نیازمند بازسازی رابطه خانواده، تحلیل داده‌های بین‌دستگاهی و طراحی مداخلات بومی است. وی ضمن پرداختن به تبیین دقیق ابعاد قضایی، جرم‌شناختی و اجتماعی پدیده خودکشی در میان نوجوانان و سایر اقشار جامعه، گفت: از هر منظر پزشکی، روان‌شناختی، اجتماعی و قضایی که به پدیده خودکشی بنگریم، این پدیده پیامد گسست‌هایی در ساختارهای حمایتی فرد است و دستگاه قضایی به دلیل مواجهه با لایه‌های پنهان منازعات خانوادگی و اجتماعی، نقش کلیدی در همگرایی مداخلات پیشگیرانه دارد.

معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری استان بوشهر در ادامه به پیشنهادهای علمی و پژوهشی بصورت زیر پرداخت:

1. مطالعات میان‌رشته‌ای (روان‌شناسی، جامعه‌شناسی، حقوق و اقلیم‌شناسی اجتماعی) برای واکاوی این الگو سازماندهی شود.

2. در صورت اثبات نقش عوامل فصلی ـ تحصیلی، مداخلاتی زمان‌بندی‌شده و هدفمند برای نیمه دوم سال طراحی گردد (مانند تقویت مشاوره مدارس در ماه‌های بحرانی).

مجید آرامی در ادامه سخنان خود ضمن ارزیابی تخصصی مقالات و پیشنهادها، از آماده‌ سازی و نهایی سازی طرح جامع پیشگیری از خودکشی در استان بوشهر خبر داد که توسط کارگروه پیشگیری از خودکشی و جمعی از نخبگان در معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری استان بوشهر تهیه شده است. وی در این‌باره گفت:این طرح با مشارکت معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری استان بوشهر، سازمان بهزیستی استان، دانشگاه علوم پزشکی بوشهر، اداره کل آموزش و پرورش و اندیشکده روانشناسی قضایی تدوین شده و شامل بسته‌های آموزشی برای والدین، دانش‌آموزان و معلمان، مسیرهای ارجاع فوری و ایجاد بانک داده برای پایش مستمر است.

در ادامه این سمپوزیم، عباس حمزوی، مدیر اندیشکده روانشناسی قضایی و دبیر کارگروه پیشگیری از خودکشی دادگستری استان بوشهر ضمن ارایه مقاله خود با عنوان روان‌شناسی پیشگیری از خودکشی در عصر اضطراب جمعی؛ نقش و کاربرد هوش مصنوعی در شناسایی و مداخله زودهنگام؛ با استناد به فضای کنونی «عصر اضطراب جمعی» تأکید کرد که خودکشی دیگر فقط یک معضل فردی یا بالینی نیست، بلکه محصول «تعامل پیچیده» بین عوامل زیستی، روانی، اجتماعی و ساختاری است. از این رو، انجام پژوهش در این زمینه بر آن است تا چارچوبی جامع و به‌روز برای روان‌شناسی پیشگیرانه ارائه دهد که در آن فناوری‌های نوین هوش مصنوعی به‌عنوان ابزاری کمکی در شناسایی زودهنگام و مداخله‌های هدفمند بررسی شوند.

در حاشیه این رویداد، نمایشگاه کتاب و پوسترهای پژوهشی با موضوعات «روان‌شناسی پیشگیرانه»، «رفتارهای پرخطر در نوجوانان»، «نقش خانواده در تاب‌آوری روانی»، و «نوآوری‌های فناورانه در سلامت روان» برپا شد. در این سمپوزیوم بیش از ۲۰ مقاله علمی و مروری* از دانشگاه‌ها و مراکز علمی استان بوشهر و سایر استان‌ها ارائه گردید که به‌صورت پوستر و سخنرانی تخصصی مورد بحث و بررسی قرار گرفتند.

برگزاری این رویداد علمی ـ کاربردی، گامی مهم در جهت نهادینه‌سازی فرهنگ پیشگیری، گسترش همکاری‌های بین‌بخشی و طراحی سیاست‌های علمی مبتنی بر داده در حوزه سلامت روان و عدالت اجتماعی ارزیابی شد.